Celem tego artykułu jest przybliżenie Państwu ogólnych zagadnień związanych z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, czyli zwolnieniem dyscyplinarnym, dla ułatwienia sformułowanych w formie pytań i odpowiedzi. Wiele poruszanych tutaj zagadnień rozwijamy również w innych naszych artykułach z zakresu prawa pracy. Mamy nadzieję, że lektura pozwoli Ci uporządkować myśli i sformułować pytania, na które chętnie Ci odpowiem podczas spotkania w Kancelarii.
CZYM JEST DYSCYPLINARKA?
Jest to nic innego jak potoczna nazwa na rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
JAKIE MOGĄ BYĆ POWODY DYSCYPLINARNEGO ZWOLNIENIA PRACOWNIKA?
Kodeks pracy przewiduje trzy podstawowe powody, które mogą stanowić podstawę rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia.
Pierwszym z nich jest ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. Częstym przykładem, wynikającym z praktyki jest chociażby przyjście do pracy pod wpływem alkoholu albo po prostu nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy. Oczywiście katalog ciężkich naruszeń podstawowych obowiązków pracowniczych nie jest zamknięty i zależy od okoliczności konkretnej sprawy.
Drugim z kodeksowych powodów jest popełnienie przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem. Klasycznym przykładem będzie tu skazanie za przestępstwa przeciwko nieletnim osób wykonujących z nimi pracę.
Trzecią a zarazem ostatnią podstawą jest zawiniona przez pracownika utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku, czego przykładem może być np. utrata prawa jazdy u zawodowego kierowcy.
Oczywiście każda z wyżej wskazanych podstaw jest wystarczająca do tego aby rozwiązać umowę z pracownikiem z jego winy.
W JAKIM TERMINIE PRACODAWCA MOŻE DYSCYPLINANRNIE ZWOLNIĆ PRACOWNIKA?
Przepisy prawa wprost wskazują, że nie można rozwiązać umowy o pracę bez wypowiedzenia po miesiącu od dowiedzenia się przez pracodawcę o okolicznościach, które uzasadniałyby zakończenie stosunku pracy w trybie dyscyplinarnym. W tym miejscu należy wyjaśnić, że terminu tego nie można utożsamiać z momentem w którym pracownik dopuścił się przewinienia, ale z momentem w którym pracodawca powziął lub mógł przy należytej staranności powziąć o tym informację.
NA KIM SPOCZYWA CIĘŻAR DOWODZENIA W SPRAWIE ODWOŁANIA OD DYSCYLINARNEGO ZWOLNIENIA?
Obowiązek udowodnienia zaistnienia wskazanej w wypowiedzeniu przyczyny oraz winy pracownika spoczywa na pracodawcy. Stanowczo jednak nie polecamy pracownikom składania odwołań i przyjmowania biernej postawy w trakcie toczącego się procesu.
JAKIE KONSEKWENCJE NIESIE ZE SOBĄ DYSCYPLINARNE ROZWIĄZANIE STOSUNKU PRACY?
Pamiętajmy, że zwolnienie dyscyplinarne nie jest obojętne dla przyszłości zawodowej – adonatacja o tym pozostaje w świadectwie pracy, co może przysporzyć trudności w nawiązaniu nowego stosunku pracy. Ponadto, starając się o zasiłek dla bezrobotnych, w okresie 6 miesięcy przed dokonaniem rejestracji w urzędzie pracy pracownik, który spowodował zakończenie stosunku pracy ze swojej winy, nabędzie prawo do zasiłku dopiero po 180 dniach od dnia zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy.
CO MUSI ZAWIERAĆ OŚWIADCZENIE O DYSCYPLINANRNYM ROZWIĄZANIU STOSUNKU PRACY?
Oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę z winy pracownika bez zachowania okresu wypowiedzenia musi zawierać: miejscowość i datę, dane pracodawcy i pracownika, datę zawarcia umowy obowiązującej strony, przyczynę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, podpis pracodawcy, pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy, podpis i datę odebrania pisma przez pracownika.
Oczywiście różne braki mają różne konsekwencje. Niektóre z nich powoduję, że oświadczenie takie z przyczyn formalnych zostanie uznane za niezgodne z prawem a inne nie. Temat ten jest dość złożony dlatego omawiany będzie w odrębnym artykule.
W JAKIM TERMINIE I GDZIE MOŻNA ODWOŁAĆ SIĘ OD DYSCYPLINARNEGO ZWOLNIENIA?
Od oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę z winy pracownika można odwołać się w terminie 21 dni od dnia odebrania oświadczenia o zwolnieniu dyscyplinarnym. Odwołanie wnosi się do sądu pracy, w którego obszarze właściwości praca była lub miała być wykonywana albo do sądu właściwego dla siedziby pozwanego, czyli pracodawcy)
CZY BRAK LUB BŁĘDNE POUCZENIE O TERMINIE I MOŻLIWOŚCI ODWOŁANIA SIĘ OD ZWOLNIENIA DYSCYPLINANREGO POWODUJE JEGO NIEWAŻNOŚĆ?
Brak lub błędne pouczenie o możliwości, terminie i właściwości sądu do odwołania nie powoduje nieważności takiego zwolnienia dyscyplinarnego. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 23 listopada 2000 r. (sygn. akt: I PKN 117/00) „brak pouczenia pracownika przez pracodawcę o prawie odwołania się od wypowiedzenia oraz o terminie dokonania tej czynności może stanowić okoliczność usprawiedliwiającą jego przekroczenie”. Dodatkowo jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 stycznia 1998 roku, sygn. akt I PKN 468/97: „Niezamieszczenie pouczenia o prawie odwołania się do sądu pracy w piśmie rozwiązującym umowę o pracę stanowi podstawę do wystąpienia z wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania.”
