Celem tego artykułu jest przybliżenie Państwu zagadnień związanych z tematyką odrzucenia spadku oraz zrzeczenia się dziedziczenia, a zarazem porównania obu instytucji, dla ułatwienia sformułowanych w formie tabeli. Wiele dodatkowych zagadnień z tym związanych omawiamy lub rozwijamy również w innych naszych artykułach, w szczególności polecamy artykuły dotyczące ogólnych informacji o spadku lub o zachowku. Mamy nadzieję, że lektura pozwoli Ci uporządkować myśli i sformułować pytania, na które chętnie Ci odpowiem podczas spotkania w Kancelarii.
| ODRZUCENIE SPADKU | ZRZECZENIE SIĘ DZIEDZICZENIA | |
| ISTOTA | Odrzucenie spadku to czynność prawna, regulowana przepisami KC, polegająca na oświadczeniu spadkobiercy o odrzuceniu praw i obowiązków, wchodzących w skład spadku. | Zrzeczenie się spadku to umowa pomiędzy spadkodawcą a potencjalnym spadkobiercą, wykluczająca spadkobiercę z dziedziczenia. |
| FORMA | Złożenie jednostronnego oświadczenia woli, które można przekazać notariuszowi lub przedstawić właściwemu sądowi rejonowemu. | Umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. |
| ZAKRES | Oświadczenie dotyczy dziedziczenia testamentowego oraz ustawowego. | Umowa dotyczy jedynie dziedziczenia ustawowego. |
| TERMIN | Sześciomiesięczny termin od chwili otwarcia spadku na złożenie oświadczenia w przedmiocie przyjęcia lub odrzucenia – jest to termin zawity prawa materialnego do wykonania uprawnienia kształtującego. | Następuje za życia przyszłego spadkodawcy. |
| BIEG TERMINU | Termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku rozpoczyna bieg w momencie uzyskania przez spadkobiercę wiedzy w tytule swojego powołania. | Umowa może zostać zawarta za życia przyszłego spadkodawcy. |
| SKUTEK | Skutek wchodzi w życie po odrzuceniu spadku, a osoba, która spadek odrzuciła, traktowana jest, jakby nie dożyła jego otwarcia. Przejawia się w tym, że zrzekający się spadkobierca w przyszłości nie będzie miał żadnych praw, co do spadku, nie będzie mu przysługiwać uprawnienie z tytułu zachowku, a dodatkowo uniknie ryzyka dziedziczenia długów. | Skutek wchodzi w życie po śmierci spadkodawcy, a spadkobierca zostaje potraktowany tak, jakby nie dożył otwarcia spadku. Przejawia się w tym, że zrzekający się spadkobierca w przyszłości nie będzie miał żadnych praw, co do spadku, nie będzie mu przysługiwać uprawnienie z tytułu zachowku, a dodatkowo uniknie ryzyka dziedziczenia długów. |
| SKUTEK WZGLĘDEM ZSTĘPNYCH | Spadek przechodzi na zstępnych odrzucającego. | Zrzeczenie się obejmuje również zstępnych, chyba że inaczej zapisano w samej umowie. |
| CO SIĘ DZIEJE W BRAKU ZŁOŻENIA OŚWIADCZENIA O ODRZUCENIU/ ZAWARCIA UMOWY O ZRZECZENIE SIĘ ? | Brak złożenia oświadczenia o odrzucenie spadku jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. | Niezawarcie umowy pozostawia jedynie możliwość odrzucenia spadku. Zawarcie umowy bez zachowania wymaganej formy powoduje jej nieważność. |
